1- گشتاور (تورک) از حاصل ضرب نیرو در فاصله (طول اهرمی) به دست میاد ، مثلا وقتی با یک آچار یک مهره را سفت میکنیم طول دسته آچار و نیروی وارده به آن تولید گشتاور لازم برای محکم کردن مهره میکنه. همین مورد در داخل موتور خودرو هم اتفاق میفته یعنی نیروی تولید شده در اثر احتراق سوخت داخل سیلندر به پیستون فشار آورده و نیرو توسط شاتون به بخشی از میل لنگ وارد میشه که فاصله یاتاقان روی میل لنگ که نیرو بهش منتقل شده تا محور مرکزی میل لنگ همون اهرم یا فاصله است . همچنین نیروی وارده از موتوربه گیربکس توسط تغییر اهرمی نسبت انتقال نیرو یا همون سایز دنده ها به گشتاور بیشتر در دنده های سنگین یا گشتاور کمتر در دنده های سبک تبدیل میشه .
پس براحتی با تغییر قدرت نیرو یا افزایش طول فاصله اهرم میشه گشتاور رو زیاد یا کم کرد .
2- اسب بخاراز حاصل ضرب گشتاور در دور موتور به دست میاد مثلا برای اینکه با یک خودرو از یک نقطه با سرعت بیشتر به نقطه دوم برسیم نیاز به قدرت یا همون اسب بخار بیشتر داریم و باید دور موتور یا گشتاور رو بالاتر ببریم . به زبان ساده تر برای اینکه سرعت و قدرت بیشتری در اختیارمون باشه باید یا موتور و گیربکس بزرگتر و قویتری در اختیار داشته باشیم یا با افزایش دور موتور و تغییر ساختار موتورو گیربکس یا افزایش دورموتور و فشار آوردن به موتور کوچکتر و ضعیف تر به اسب بخار لازمه دست پیدا کنیم .
مثال 1 : اگر دو خودرو با مشخصات زیر رو با هم مقایسه کنیم :
- موتور خودرو اولی بزرگتر و سنگینتره و 200 اسب بخار قدرت با 100 نیوتون متر گشتاور تولید میکنه
- موتور خودرو دومی کوچکتر و سبکتره و فقط 100 اسب بخار قدرت و 200 نیوتن متر گشتاور میتونه تولید کنه
درمقایسه میزان سرعت همیشه خودروئی که اسب بخار بیشتری داره برنده است چرا که بدلیل بزرگ تر بودن امکان طراحی گیربکس بزرگتر و استفاده از قابلیت اهرم برای افزایش گشتاور تولیدی موتور وجود داره. درسته که موتورخودرو کوچکتر گشتاور بیشتری تولید میکنه و وزنش هم کمتره اما امکان بهره گیری از گیربکس بزرگتر ب توانائی بالاتر رو نداره .
مثال 2 : اگر قدرت بدنی یک انسان بالغ رو ثابت فرض کنیم همین انسان با استفاده از اهرم میتونه وزنهای بزرگتر و وزنه های بیشتراز توانش رو جابجا کنه یا قدرت بالاتری با بکار گیری ابزار دسته بلندتر اعمال کنه یعنی گشتاور بیشتری رو در اختیار بگیره .
جمع بندی : خودرو در هر دنده ای که حرکت میکنه در یک محدوده خاص به حداکثر گشتاور در اون دنده میرسه و بعد از اون با افزایش دور موتور (گازدادن) تا جائی که برای موتور ممکن باشه به اسب بخار بالا تری میرسه . اما از یک نقطه به بعد همچنان که بخاطر محدودیتهای توان و طراحی موتورگشتاور دیگه بالانمیره ، اسب بخار یا توان هم به محدوده خاصی که برسه دیگه بالاتر نمیره و به حداکثر ممکن میرسه .
بدیهی است که هیچ موتوری نمیتونه با حداکثر گشتاور و حداکثر دورموتور و حداکثر اسب بخار تولیدی مدت خیلی زیادی دوام بیاره و برای افزایش عمر موتور نباید بطور دایم به محدوده های Red Line نزدیک شد یا از حداکثر توان موتور استفاده کرد. تنوع ضرایب دنده گیربکس و وم تغییر بموقع دنده راههائی است که حداکثر کارائی ممکنه رو در کنار کمترین آسیب به موتور در کنار مصرف بهینه تضمین میکنه .
درباره این سایت